علم‌سنجی چیست؟

علم‌سنجی از نظر لغوی به معنای دانش اندازه‌گیری علم است و به زبان ساده به مطالعه جنبه‌های کمی علم به منظور برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری پژوهشی یا اقتصادی در امر پژوهش‌های فردی، گروهی، سازمانی، ملی یا بین‌المللی اطلاق می‌شود. علم‌سنجی سعی دارد با استفاده از داده‌های کمی مربوط به تولید، توزیع و استفاده از متون علمی، علم و پژوهش علمی را توصیف و ویژگی‌های آن را مشخص کند.

اهداف اصلی علم‌سنجی

• تدوین سیاست‌ها و خط‌مشی‌های علمی و پژوهشی،

• مطالعه ارتباطات علمی و تحلیل استنادی،

• ارزیابی کمی و کیفی منابع و انتشارات علمی،

• بررسی برونداد، بازدهی عملکرد و تأثیرگذاری علمی،

• بهره‌وری مناسب از امکانات و توانمندی‌های موجود جهت پژوهش،

• برقراری توازن میان بودجه و هزینه‌های پژوهشی،

• بررسی شاخص‌های رشد و توسعه علوم) شاخص‌های تحقیق و توسعه، منابع‌ انسانی، پروانه‌های ثبت اختراع، موازنه تجاری‌سازی علوم و قراردادهای فناوری، ساختاری، عملکردی و مالی و...)،

• کشف روابط و الگوهای موجود میان دانشمندان، حوزه‌های پژوهشی، کشورها و…

• ارزیابی صحیح و رتبه‌بندی پژوهشگران، مؤسسه‌ها، کشورها، مجلات تخصصی، موضوعات تخصصی و…

• سنجش و ارزیابی نوآوری‌های علمی،

• همکاری و مشارکت علمی، شبکه‌های هم تألیفی، بررسی انواع تقلب‌های علمی و سرقت علمی.

شرح وظایف علم‌سنجی

1. بررسی علم‌سنجی تولیدات علمی دانشگاه جهت شناخت عوامل مؤثر بر آن و مقایسه با دیگر دانشگاه‌های علوم پزشکی همتراز

• بررسی روند تولیدات علمی دانشگاه،

• بررسی شاخص h دانشگاه و اعضاء دانشگاه،

• بررسی و اطلاع‌رسانی در خصوص تنوع در آدرس‌دهی مقالات و نظارت بر آدرس‌دهی یکسان و استاندارد در تولیدات علمی دانشگاه،

• شناسایی و معرفی مقالات پر ارجاع دانشگاه،

• اطلاع‌رسانی در خصوص مجلات نمایه نامه‌های معتبر،

• اطلاع‌رسانی در خصوص مجلات ایرانی که به تازگی در پایگاه‌های معتبر بین‌المللی نمایه شده‌اند،

• ارائه مشاوره در خصوص شاخص‌های ارزیابی مجلات به محققان و اساتیدی که قصد چاپ مقاله دارند،

• بررسی مداوم مجلات علمی دانشگاه بر اساس معیارهای علم‌سنجی،

• اطلاع‌رسانی در خصوص پیشرفت‌های دانشگاه بر اساس شاخص‌های علم‌سنجی،

• اعلام فهرست مجلات blacklist

• معرفی شاخص‌های علم‌سنجی،

• تعیین مجلات هسته،

• تکمیل و به روزرسانی مستمر اطلاعات اعضای هیأت علمی در سامانه علم سنجی ISID

• تلاش برای بهبود مشاهده‌پذیری و استنادپذیری مقالات منتشر شده دانشگاه در دنیا،

• اصلاح، ادغام و ویرایش اطلاعات اعضای هیأت علمی و مقالات آنها و دانشگاه در پایگاه‌های اطلاعاتی،

• برگزاری کارگاه‌های مرتبط با علم‌سنجی.

2. بررسی عوامل مؤثر بر برونداد پژوهشی اعضای هیأت علمی و محققان دانشگاه و ارائه گزارشات

• شناخت عوامل مؤثر بر برونداد پژوهشی اعضای هیأت علمی دانشگاه با هدف ارائه راهکارهای لازم در جهت بهبود برونداد پژوهشی و رفع مشکلات و موانع موجود،

• تهیه گزارش به صورت مستمر از وضعیت جاری، میزان رشد و عوامل مؤثر بر برونداد پژوهشی به معاونت تحقیقات دانشگاه،

• ارائه گزارشات مستند از وضعیت علمی و پژوهشی دانشگاه و نیز معرفی محققان برتر و دارای رشد چشم‌گیر به معاونت تحقیقات دانشگاه،

• ترسیم نقشه علمی دانشگاه.